“Miễn phí” – một từ ngữ luôn có sức hấp dẫn kỳ lạ, đặc biệt khi nói đến video game. Ai mà không muốn sở hữu một kho game đồ sộ mà không tốn một xu? Thế nhưng, khi đi sâu vào thế giới game miễn phí (free-to-play), chúng ta sẽ nhanh chóng nhận ra rằng cái “miễn phí” này thường đi kèm với những cái giá ẩn, đôi khi không hề nhỏ. Từ việc lãng phí thời gian, tiêu tốn tiền bạc không tưởng, cho đến rủi ro về quyền riêng tư và cả những tác động tâm lý không mong muốn. Bài viết này sẽ phân tích 6 “chi phí” mà bạn đang thực sự phải trả khi đắm chìm vào các tựa game được gắn mác “miễn phí”.
1. Kho Game Khổng Lồ, Áp Lực “Backlog” Khiến Bạn Mệt Mỏi
Hãy bắt đầu với kịch bản lạc quan nhất: bạn đã chăm chỉ tải về mọi tựa game miễn phí hàng tháng từ Epic Store, hay rà soát các cửa hàng khác để tìm kiếm những game miễn phí hấp dẫn. Bạn đã tận dụng mọi cơ hội trên Google Play Store, Apple App Store hoặc các đợt tặng game miễn phí của Xbox. Giờ đây, bạn có trong tay hàng tá game để chơi mà không tốn một đồng.
Kho game Steam khổng lồ của người chơi với hàng loạt tựa game chưa được trải nghiệm
Chúc may mắn để chơi hết tất cả! Mỗi ngày chỉ có bấy nhiêu thời gian, và những người bận rộn với công việc, gia đình có thể chỉ dành được vài giờ mỗi tuần cho game. Khi chúng ta vừa hoàn thành một tựa game miễn phí, đã có thêm hàng tá game mới xuất hiện. Việc cố gắng hoàn thành “backlog” (danh sách game chưa chơi) khổng lồ này dần trở thành gánh nặng hơn là một cách giải trí thư giãn. Liệu có một kho game đồ sộ là một vấn đề đáng mừng? Chắc chắn rồi. Một số người thậm chí còn cho rằng backlog không phải là vấn đề cần giải quyết. Tuy nhiên, với nhiều người, việc đối mặt với danh sách dài dằng dặc những game chưa chạm đến vẫn tạo ra một sự lo lắng nhất định.
2. Quảng Cáo Phiền Toái: Kẻ Phá Hủy Trải Nghiệm Chơi Game
Rất nhiều game miễn phí, đặc biệt là trên điện thoại và máy tính bảng, bị “nhồi nhét” quảng cáo đến mức khó chịu. Cá nhân tôi không thể chịu nổi những banner quảng cáo hiển thị trên màn hình khi đang chơi, và một quảng cáo pop-up toàn màn hình đầu tiên xuất hiện đủ để tôi thoát game ngay lập tức.
Thậm chí, đôi khi game còn “mặt dày” hiển thị một video quảng cáo không thể bỏ qua. Họ nghĩ đây là gì, truyền hình cáp sao? (Mặc dù tôi cũng chưa bao giờ thích quảng cáo trên TV). Đôi khi, quảng cáo còn chen ngang để giới thiệu một trò chơi khác thậm chí không tồn tại. Quy tắc chung của tôi là nếu muốn chơi một game có quảng cáo, tôi sẽ chỉ chơi nếu có tùy chọn trả tiền để loại bỏ chúng – và khi đó, game không còn miễn phí nữa. Quảng cáo không chỉ làm gián đoạn trải nghiệm mà còn lãng phí thời gian quý báu của người chơi.
3. “Vặt Tiền” Qua Giao Dịch Siêu Nhỏ (Microtransactions): Game Miễn Phí Hóa Đắt Đỏ
Tuyệt vời, bạn đã tải một trò chơi miễn phí và được trải nghiệm vài màn đầu. Bạn biết rằng mọi yếu tố đều được đặt ra để có một khoảng thời gian vui vẻ. Nhưng khoan đã! Để chơi nhân vật bạn muốn, bạn sẽ phải trả bằng tiền thật, không phải tiền ảo. Và nếu muốn lên cấp với tốc độ hợp lý, bạn cũng cần một bộ tăng cường XP có giá vài đô la. Sau đó còn có các màn chơi bonus, cũng tốn thêm 5 đô la nữa.
Giao diện game Kingshot trên điện thoại CMF Phone 2 Pro hiển thị các giao dịch siêu nhỏ để mua vật phẩm và nâng cấp
Một game Nintendo Switch đắt tiền có thể có giá 60 đô la (hoặc thậm chí 80 đô la), nhưng bằng cách nào đó, game “miễn phí” này đã “moi” được 85 đô la từ bạn! Các giao dịch siêu nhỏ (microtransactions) là xương sống của mô hình kinh doanh free-to-play, biến một tựa game tưởng chừng không tốn kém trở thành một hố đen tài chính không đáy, khi người chơi phải liên tục chi tiền để có được trải nghiệm trọn vẹn hoặc cạnh tranh với người khác.
4. Cạm Bẫy Tâm Lý: Biến Bạn Thành “Con Bạc” Thuở Thiếu Thời
Nếu bạn quyết định đến một sòng bạc, bạn biết mình sẽ đối mặt với điều gì. Bạn đưa ra quyết định có ý thức để bước vào một tòa nhà và có thể ra về với ít tiền hơn và không có gì trong tay. Ngay cả khi bạn thắng tiền, việc dừng lại khi đang thắng cũng rất khó khăn. Dễ dàng dừng lại không phải khi bạn quyết định, mà khi bạn hết tiền và quyết định đã được đưa ra cho bạn. Đó là thiết kế của nó.
Thiết kế tương tự đã được đưa vào nhiều game free-to-play. Thay vì cho bạn thấy chính xác những gì bạn đang mua, bạn mua tiền ảo mà bạn có thể dùng để mua các hộp quà may mắn (loot box), chúng sẽ “tặng” bạn những phần thưởng ngẫu nhiên. Tốt hơn hết là hãy tiếp tục mua chúng cho đến khi bạn “may mắn”. Các trò chơi thưởng cho bạn một vài đồng tiền mỗi ngày để giữ chân bạn quay lại, hoặc chúng sẽ “nhắc nhở” bạn nếu bạn nghĩ đến việc dành thời gian làm bất cứ điều gì khác.
Quảng cáo trong game Subway Surfers trên điện thoại CMF Phone 2 Pro, hiển thị các yếu tố gây nghiện và chi tiền
Thông báo nhắc nhở "bạn đang nhàn rỗi" trong game Kingshot trên điện thoại CMF Phone 2 Pro, khuyến khích người chơi quay lại
Mọi yếu tố đều được thiết kế để giữ chân bạn quay lại và tiêu tiền. Bạn có đang vui không? Chắc chắn rồi. Nhưng cờ bạc nói chung cũng vui. Không vui chưa bao giờ là vấn đề với cờ bạc – chúng ta chỉ thường yêu cầu mọi người phải là người lớn trước khi quyết định xem đó có phải là loại niềm vui họ muốn có hay không. Nhưng với cờ bạc trong game thì không phải vậy, nó tiếp cận cả đối tượng trẻ em, hình thành thói quen rủi ro ngay từ nhỏ.
5. Nguy Cơ Thu Thập Dữ Liệu Cá Nhân: Giá Trị Vô Hình Bạn Đánh Đổi
Nhiều game miễn phí không chỉ quan tâm đến tiền của bạn. Họ còn quan tâm đến dữ liệu họ có thể thu thập từ việc sử dụng của bạn. Nếu một trò chơi yêu cầu bạn tạo tài khoản, rất có thể ai đó đang theo dõi cách bạn chơi game. Niantic, đội ngũ đằng sau Pokemon Go, là một công ty giá trị không chỉ vì họ tạo ra một hiện tượng toàn cầu, mà còn vì tất cả thông tin họ thu thập được trong quá trình đó. Như Kotaku đã chi tiết vào năm 2019, Niantic không chỉ lập bản đồ thế giới, họ còn lập bản đồ người chơi của mình.
Các trò chơi có thể không cho bạn biết trước khi tải xuống mọi thứ sẽ tốn bao nhiêu, nhưng họ đưa ra một mức giá mỗi khi bạn thực hiện một giao dịch siêu nhỏ. Ngược lại, nền kinh tế được xây dựng xung quanh việc thu thập dữ liệu hoàn toàn bị che giấu. Điều này đặt ra những lo ngại nghiêm trọng về quyền riêng tư và việc sử dụng dữ liệu cá nhân của người dùng mà không có sự đồng ý rõ ràng.
Thông báo về thu thập dữ liệu trong game Sunday Surfers trên điện thoại CMF Phone 2 Pro
6. Chất Lượng Không Đảm Bảo: “Tiền Nào Của Nấy” Dù Là Miễn Phí
Bạn có thể nhận được một số game trả phí miễn phí đơn giản bằng cách kiên nhẫn chờ đợi các ưu đãi. Tôi không phải trả bất cứ điều gì cho Tell Me More của Don’t Nod. Tôi nhận được nó miễn phí khi tựa game này được tặng miễn phí để kỷ niệm tháng Pride. Nó trở thành một trong những trò chơi yêu thích nhất của tôi trong năm 2024.
Nhưng một số trò chơi miễn phí vì chúng chưa bao giờ có giá. Nhà phát triển tạo ra trò chơi có thể là một sinh viên hoặc chỉ để giải trí, và chất lượng của nó chỉ ở mức chấp nhận được. Có hàng chục nghìn game Android miễn phí trên Itch.io, nhưng có thể chỉ có một vài game bạn muốn chơi. Đôi khi, một game được tặng miễn phí trên Steam là vì nó không bán được, và nhà phát hành chỉ muốn thu hút thêm người chơi. Đôi khi, chơi game giá rẻ đồng nghĩa với việc phải sàng lọc qua rất nhiều thứ “rác”.
Nhìn chung, tôi thích các game giá rẻ hơn là game miễn phí. Có rất nhiều game trả phí mang lại trải nghiệm tốt với giá dưới 10 đô la, không có quảng cáo, giao dịch siêu nhỏ hoặc theo dõi dữ liệu. Game ngày càng tốn nhiều thời gian và tiền bạc để sản xuất. Hầu hết các nhà phát hành đều muốn kiếm lại tiền bằng cách nào đó, dẫn đến việc cái giá của một game “miễn phí” lại cao hơn nhiều so với những gì chúng ta mong muốn phải trả.
Game miễn phí có thể là một nguồn giải trí tuyệt vời nếu bạn biết cách chọn lọc và quản lý kỳ vọng của mình. Tuy nhiên, đừng để cái mác “miễn phí” đánh lừa bạn. Hãy luôn cảnh giác với những chi phí vô hình về thời gian, tiền bạc, quyền riêng tư và những tác động tâm lý mà chúng có thể mang lại. Đôi khi, việc chi một khoản nhỏ ban đầu cho một tựa game chất lượng lại là lựa chọn thông minh hơn để có được trải nghiệm giải trí trọn vẹn và an toàn.
Bạn có những trải nghiệm nào với game miễn phí? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
