Trong thế giới công nghệ hiện đại, việc sở hữu một chiếc máy tính xách tay mỏng nhẹ, một mini PC nhỏ gọn hay một thiết bị chơi game cầm tay tiện lợi đang trở nên phổ biến. Tuy nhiên, hiệu năng đồ họa của những thiết bị này thường bị giới hạn bởi card đồ họa tích hợp. Để nâng cao trải nghiệm chơi game hoặc xử lý các tác vụ đồ họa chuyên sâu, người dùng có thể tìm đến các giải pháp card đồ họa rời gắn ngoài, bao gồm eGPU (external GPU) và eGPU enclosure (vỏ eGPU). Vậy, giữa hai lựa chọn này, đâu là giải pháp tối ưu cho nhu cầu của bạn và điểm khác biệt cốt lõi của chúng là gì?
eGPU và eGPU Enclosure: Khái Niệm và Khác Biệt Cơ Bản
Để đưa ra quyết định phù hợp, điều quan trọng là phải hiểu rõ bản chất và sự khác biệt giữa eGPU và eGPU enclosure. Dù cùng mục đích nâng cấp khả năng đồ họa, chúng lại có cách tiếp cận và cấu tạo khác nhau.
eGPU (External GPU): Giải Pháp “Tất Cả Trong Một”
Đúng như tên gọi, một thiết bị eGPU là một giải pháp all-in-one (AIO – tất cả trong một) hoàn chỉnh, được lắp ráp sẵn và sẵn sàng sử dụng ngay lập tức cho các PC bị giới hạn bởi card đồ họa tích hợp. Các thiết bị này bao gồm laptop mỏng nhẹ, PC dạng NUC, mini PC hoặc các thiết bị chơi game cầm tay.
Nhiều mẫu eGPU còn được trang bị thêm các cổng kết nối bổ sung như cổng USB-A, USB-C tốc độ cao. Một số giải pháp cao cấp, ví dụ như phiên bản ASUS XG Mobile eGPU hỗ trợ Thunderbolt 5 mới ra mắt, còn tích hợp thêm cổng xuất hình, khe cắm thẻ SD, khe SSD M.2 và nhiều tính năng khác, biến nó thành một trạm kết nối đa năng.
Vỏ eGPU Razer Core X trên bàn làm việc
Trong hầu hết các trường hợp, eGPU sử dụng các card đồ họa di động (dành cho laptop) do kích thước nhỏ gọn và hiệu suất tối ưu cho hệ thống gắn ngoài. Chẳng hạn, một trong những eGPU hàng đầu hiện nay, OneXGPU, tích hợp GPU Radeon RX 7600M XT của AMD, và người kế nhiệm của nó, OneXGPU 2, sử dụng Radeon RX 7800M XT mạnh mẽ hơn. Phiên bản Thunderbolt 5 của ASUS XG Mobile eGPU cũng đi kèm với một trong những card đồ họa di động NVIDIA RTX 5000 series.
eGPU Enclosure (Dock eGPU): Vỏ Bọc Linh Hoạt
Ngược lại, một eGPU enclosure hay còn gọi là dock eGPU, chỉ đơn thuần là một vỏ bọc hoặc một dock để bạn có thể lắp một chiếc card đồ họa máy tính để bàn thông thường vào. Sau đó, toàn bộ thiết bị sẽ được kết nối với PC thông qua cổng Thunderbolt/USB 4 hoặc OCuLink.
Các eGPU enclosure thường bao gồm một khe cắm PCIe cho card đồ họa, các cổng kết nối cần thiết để kết nối enclosure với PC và các cổng cấp nguồn cho bộ nguồn. Một số giải pháp cao cấp có thể tích hợp sẵn bộ nguồn và các cổng phụ như USB, cổng video, đầu đọc thẻ SD, v.v.
Khi Nào eGPU Là Lựa Chọn Tối Ưu?
Nếu bạn sở hữu một PC chỉ có card đồ họa tích hợp nhưng có ít nhất cổng kết nối Thunderbolt 3 hoặc USB 4 và đang phân vân giữa eGPU và eGPU enclosure, thì eGPU thường là lựa chọn tốt hơn trong hầu hết các trường hợp.
Trước hết, eGPU đã được lắp ráp sẵn và sẵn sàng hoạt động, giúp quá trình thiết lập trở nên vô cùng dễ dàng (trên lý thuyết). Tất cả những gì bạn cần làm là kết nối eGPU với máy tính, cấp nguồn, và nếu PC của bạn nhận diện eGPU ngay lập tức, bạn có thể bắt đầu sử dụng ngay.
eGPU OneXGPU tích hợp Radeon RX 7600M XT trên bàn
eGPU cũng tiết kiệm không gian hơn so với eGPU enclosure. Lý do là chúng thường dựa trên các GPU di động, có kích thước nhỏ gọn hơn đáng kể so với GPU desktop. Ví dụ, GIGABYTE AORUS Gaming Box, một eGPU hiếm hoi sử dụng GPU desktop, có kích thước lớn hơn rất nhiều so với OneXGPU hay ASUS XG Mobile.
Thiết bị eGPU GIGABYTE AORUS RTX 4090 Gaming Box đặt trên bàn
Nếu bạn có một thiết bị chơi game cầm tay (PC gaming handheld) với cổng Thunderbolt hoặc USB 4, bạn có thể dễ dàng mang theo eGPU bên mình, vì tổng không gian chiếm dụng của cả hai sẽ ít hơn so với một eGPU enclosure cùng với một card đồ họa desktop. Cuối cùng, eGPU không đòi hỏi thêm linh kiện – bạn đã có GPU, cáp kết nối và không cần mua thêm bộ nguồn riêng biệt.
Khi Nào Nên Chọn eGPU Enclosure?
Trong một số trường hợp nhất định, eGPU enclosure lại là lựa chọn ưu việt hơn. Nếu bạn không có ý định di chuyển eGPU và muốn giữ nó cố định tại một vị trí, thì kích thước lớn hơn của enclosure sẽ không phải là vấn đề.
Tiếp theo, nếu bạn đã sở hữu một card đồ họa desktop mạnh mẽ và có thể cả một bộ nguồn (PSU) dự phòng, thì không có lý do gì để chi một khoản tiền lớn cho một eGPU tích hợp. Việc sử dụng card đồ họa và bộ nguồn sẵn có với một eGPU enclosure sẽ tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều, đặc biệt nếu bạn sẵn sàng mua một enclosure giá phải chăng hoặc tìm mua trên thị trường đồ cũ.
Vỏ eGPU Razer Core X Chroma với đèn RGB
Nếu bạn may mắn sở hữu một thiết bị có cổng OCuLink, thường thấy trên một số mini PC và PC gaming handheld, bạn nên nghiêm t túc cân nhắc mua một eGPU enclosure dùng OCuLink thay vì eGPU, ngay cả khi bạn chưa có sẵn card đồ họa dự phòng.
Dock eGPU Minisforum DEG1 kèm card đồ họa và nguồn được kết nối với mini PC
OCuLink không chỉ có băng thông cao hơn đáng kể so với Thunderbolt 3/4 và USB 4 (64Gbps so với 40Gbps), cho phép cải thiện hiệu suất chơi game lên tới khoảng 25% từ card đồ họa kết nối, mà còn có nhiều lựa chọn dock eGPU OCuLink rất phải chăng (như MINISFORUM DEG1).
Cổng kết nối OCuLink trên dock eGPU Minisforum DEG1
Thiết lập dock dựa trên OCuLink có thể rẻ hơn so với việc mua một eGPU hoàn chỉnh. Ví dụ, bạn có thể mua một card đồ họa NVIDIA hoặc AMD tầm trung với giá khoảng 300-350 USD (như RTX 4060 hoặc RX 7600), một bộ nguồn tốt khoảng 60 USD và một eGPU enclosure OCuLink như MINISFORUM DEG1 với giá khoảng 100 USD. Toàn bộ thiết lập này sẽ tiêu tốn khoảng 500 USD, thấp hơn so với một eGPU AIO tương đương, trong khi hiệu suất có thể ngang bằng hoặc tốt hơn.
Card đồ họa GIGABYTE GeForce RTX 4060 GAMING OC
Một ưu điểm lớn khác của thiết lập eGPU dock hoặc enclosure là khả năng nâng cấp linh hoạt. Thay vì phải chi trả một khoản tiền lớn cho một eGPU mới, bạn chỉ cần nâng cấp card đồ họa bên trong dock, điều này gần như chắc chắn sẽ tiết kiệm hơn so với việc mua một eGPU hoàn toàn mới.
Bộ nguồn Corsair CX650M Semi-Modular ATX cho eGPU
Mặc dù vậy, nếu bạn sở hữu một thiết bị hỗ trợ Thunderbolt 5, lời khuyên là hãy tạm thời hoãn việc mua eGPU hoặc eGPU enclosure và chờ đợi các sản phẩm eGPU/enclosure Thunderbolt 5 ra mắt. Chúng sẽ có băng thông cao hơn cả Thunderbolt 3/4 và OCuLink, với băng thông tối đa mà GPU có thể sử dụng lên tới 80Gbps (tổng băng thông tối đa của Thunderbolt 5 là 120Gbps, nhưng chỉ 80Gbps là hai chiều, có thể sử dụng cho các thiết bị như eGPU).
Những Vấn Đề Thường Gặp Với eGPU và eGPU Enclosure
Trên lý thuyết, việc kết nối và sử dụng eGPU hoặc eGPU enclosure rất đơn giản: chỉ cần cắm thiết bị vào máy, đảm bảo nguồn điện đã được kết nối, và mọi thứ sẽ hoạt động trơn tru. Tuy nhiên, trên thực tế, việc sử dụng các giải pháp đồ họa gắn ngoài này có thể gặp phải nhiều vấn đề khác nhau.
Bạn nên chuẩn bị tinh thần cho việc phải tự khắc phục sự cố khá nhiều, bất kể bạn chọn giải pháp nào. Các vấn đề về driver đồ họa, eGPU không được máy tính nhận diện, hiệu suất không như mong đợi, và đủ loại sự cố liên quan đến phần mềm và phần cứng, chẳng hạn như lỗi “Error 43” khét tiếng thường xuất hiện khi cố gắng sử dụng card đồ họa NVIDIA với dock eGPU, tiếc thay, là một phần phổ biến của trải nghiệm eGPU.
Vì vậy, hãy cân nhắc kỹ lưỡng điều này trước khi bạn quyết định mua một eGPU hoặc dock eGPU. Mặc dù mọi thứ có thể hoạt động hoàn hảo, nhưng rất có thể bạn sẽ gặp phải một hoặc nhiều vấn đề trong quá trình thiết lập hệ thống eGPU của mình.
Tóm lại, eGPU và eGPU enclosure hiện là những cách tốt nhất để nâng cấp laptop, thiết bị cầm tay hoặc mini PC của bạn, giúp chúng chạy game ở độ phân giải và tốc độ khung hình cao hơn. Dù bạn chọn giải pháp “tất cả trong một” hay một vỏ bọc với card đồ họa rời, hãy sẵn sàng cho một số công việc khắc phục sự cố để đạt được trải nghiệm tối ưu.
